GEMİ TİPLERİ
Günümüzde, dünya ticaretinin %90’ının yük gemileri aracılığıyla yapıldığı tahmin edilmektedir. Yük taşımak için kullanılan gemi türleri, taşınan yükün özel ihtiyaçlarına göre değişir, ancak en yaygın türleri arasında konteyner gemileri, dökme yük gemileri, genel kargo gemileri ve çok amaçlı gemiler bulunur.
Konteyner gemileri, dünya çapında malların taşınması için giderek daha yaygın hale gelmektedir. Bu gemiler, çok çeşitli malları rahatlıkla taşımak üzere tasarlanmıştır ve standartlaştırılmış, tek tip nakliye konteynerlerini kolayca barındırabilir. Konteyner gemilerinin en büyük avantajı, yük yüklendikten sonra tekrar elleçlenmemesi ve hasar riskini büyük ölçüde azaltmasıdır.
Dökme yük gemileri, tahıl, kömür, cevher ve diğer ham maddeler gibi dökme yüklerin taşınmasında kullanılır. Dökme yük gemileri, birden fazla ambar bölmesiyle donatılmıştır ve geminin her yerine yerleştirilmiştir. Kargo, geminin her iki tarafında bulunan kargo portlarından yüklenir. Dökme yük gemileri, genellikle yükleme ve boşaltmayı kolaylaştırmak için dev vinçlere sahip konteyner gemilerinden daha büyük gemilerdir. Bu gemilerin tasarımı, kurulumu ve bakımı diğer kargo gemilerinin çoğundan daha az insan gücü gerektirir.
Genel kargo gemileri ise, hurda metal, çelik, ağır ekipman ve paketlenmiş malzeme gibi maddelerin taşınmasında kullanılır. Konteyner gemilerinin aksine, bu tür gemiler tek tip konteyner taşımazlar. Bu tip gemilerde yükler manuel olarak yüklenir ve boşaltılır. Bu durum yalnızca yükleme ve boşaltma sürecinde harcanan zamanı önemli ölçüde artırmakla kalmaz, aynı zamanda hasar riskini de artırır.
Çok amaçlı gemiler, adından da anlaşılacağı gibi, konteynerlerden ve genel, konteynersiz yükten, paletli kargoya, araçlara veya diğer makine türlerine kadar çeşitli kargo türlerini taşıma kapasitesine sahiptir. Çok amaçlı gemiler, hem aynı ülke içindeki kısa yollarda hem de iki farklı ülke arasındaki daha uzun yollarda yük taşır.
Sıralanacak olursa yük taşımacılığı için kullanılan gemiler şu şekildedir:
1) Tanker gemiler: Özel olarak petrokimya ürünleri, petrol ve gaz gibi sıvı maddelerin nakli için tasarlandı.
2) Kuru yük gemileri: Kuru malzemelerin nakli için kullanılan gemilerdir. Örneğin, çimento, tahıl, maden ürünleri gibi.
3) Römorkörler: Kuru yüklerin taşınması için özel olarak tasarlandı. Bu gemiler, konteynır ve kapsüllü gemiler gibi kuru yüklerin nakli için kullanılır.
4) Kargo gemileri: Kuru yüklerin taşınması için özel olarak tasarlanmıştır. Bu gemiler, konteyner ve kapsüllü gemiler gibi kuru yüklerin nakli amacıyla kullanılır.
YÜK TAŞIMACILIĞI DIŞINDA KULLANILAN VE ÜRETİLEN GEMİ TİPLERİ
Gemiler, binlerce olmasa da yüzlerce yıldır ulaşımda kullanılmaktadır. Bu süre boyunca, çeşitli ihtiyaçlara daha iyi uyacak şekilde farklı tipte gemiler tasarlandı. Teknolojideki gelişmelerle birlikte, gemiler daha verimli ve uygun maliyetli hale geldi. Taşımacılıkta kullanılan en yaygın gemi türlerinden bazıları yük gemileri, yolcu gemileri, yolcu/kargo kombinasyon gemileri ve balıkçı tekneleridir.
Yük gemileri, malları ve malzemeleri bir yerden başka bir yere taşımak için kullanılır ve genellikle boyutları büyüktür. Ana yük gemi tipi; kömür, demir cevheri ve tahıl gibi hammaddeleri taşıyan dökme yük gemisidir. Konteyner gemileri ise, daha büyük yük kapasitelerine sahip olmaları ve daha büyük kargo öğelerini barındırabilmeleri nedeniyle giderek daha popüler hale gelmektedir. Ek olarak, Ro-Ro ve Lo-Lo gemileri de genellikle araçlar, tekneler ve ağır makineler gibi özel eşyaları taşımak için kullanılır.
Yolcu gemileri, yolcuları bir limandan diğerine taşımak için tasarlanmıştır. Bu gemiler genellikle daha büyük ve daha lüks kabinlere, restoranlara ve eğlence alanlarına sahiptir ve geminin boyutuna göre, olanaklar değişebilir. Şu anda, insanları kısa ve uzun mesafelerde taşımak için kullanılan yolcu gemileri ve feribotlar dahil olmak üzere çeşitli yolcu gemileri mevcuttur.
Yolcu/yük kombine gemileri, aynı anda hem insan hem de yük taşıyabilen gemi türüdür. Genellikle PCC’ler olarak anılırlar, özellikle sınırlı ulaşım altyapısına sahip alanlarda faydalıdırlar. Yolcuları kargo ile birlikte taşıyarak, bu gemiler hem ticari hem de eğlence amaçlı seyahatlere olanak tanırlar.
Son olarak, balıkçı tekneleri, diğer deniz yaşamıyla birlikte balıkları yakalamak, işlemek ve taşımak için kullanılır. Bu gemiler genellikle amaçlarına en uygun şekilde balık ağları, yengeç veya karides tuzakları ve gemide işleme tesisleri gibi özel ekipman gerektirir.
Özetle, taşımacılık alanında kullanılan gemi tipleri şunlardır:
1) Tanker gemileri: Petrol, doğalgaz ve kimyasalların taşınması için kullanılan gemilerdir.
2) Yük gemileri: Malzeme, eşya, makine ve benzeri yüklerin taşınması için kullanılan gemilerdir.
3) Pasajer gemileri: Yolcuların seyahat etmeleri için kullanılan gemilerdir.
4) İşletme gemileri: Balıkçılık, sualtı araştırmaları, tahrip etme gibi işletmelerde kullanılan gemilerdir.
5) Ticaret gemileri: Ticaret amaçlı olarak kullanılan gemilerdir.
6) Özel amaçlı gemiler: Özel amaçlı olarak inşa edilen gemilerdir, örneğin savunma amaçlı gemiler.
7) Tugboat (çekici) gemiler: Gemileri ve yükleri limana veya hava limanına doğru çekmek için kullanılan gemilerdir.
TAŞIMACILIK HARİCİ KULLANILAN GEMİ TÜRLERİ NELERDİR?
Gemiler, erken uygarlıklardan bu yana önemli ölçüde farklılaştırılmış ve kategorize edilmiş olsa da, en yaygın sınıflandırma yapısı, denizcilik ve teknolojik gelişmelerle büyük ölçüde değişti. Modern gemi türlerinin amacı, geminin görevine ve rolüne bağlı olarak büyük ölçüde farklılık gösterir.
Askeri açıdan bakıldığında bir diğer gemi tipi, uçakların iniş ve kalkış yapabildiği, özel olarak tasarlanmış uçak gemileridir. Bu tür gemiler, düşman gemilerine karşı koymak için füzeler, torpidolar ve uçaksavarlar gibi büyük tipteki silahlarla donatılmıştır. Uçak gemileri ayrıca, donanma filosu için bir amiral gemisi görevi görür ve filodaki diğer gemilere yakıt ikmali, yeniden silahlanma ve onarım gibi destek hizmetleri sağlar.
Denizaltılar, askeri filolarda özellikle keşif veya savaş görevleri için kullanılan bir diğer popüler gemi türüdür. Denizaltılar derin sualtındadır ve genellikle düşman kuvvetleri tarafından fark edilmez. Tipik olarak, denizaltılar, ana üsleriyle temas halinde kalmanın yanı sıra hedefleri taramalarına veya izlemelerine olanak tanıyan gelişmiş sonar ve iletişim sistemleriyle donatılmıştır. Denizaltılar, gemiyi çalıştırmak için karmaşık makine sistemlerinden anlayan yetkin mürettebat ile seyre çıkar.
Tankerler yine başka bir askeri gemi türüdür ve genellikle petrol gibi büyük miktarlardaki sıvı kargoları taşımak için kullanılır. Tankerler, yükün güvenli bir şekilde tutulmasını sağlayan iç ve dış rezervuarlarla şekillendirilmiş ve genellikle yükün yüklenmesi, boşaltılması, ayrıştırılması ve depolanmasına yönelik sistem ve araçlarla donatılmıştır.
Pek çok başka gemi türü olmasına rağmen, bu beşi dünyadaki çeşitli deniz kuvvetleri ve filolar tarafından kullanılan en önemli gemi sınıflandırmalarını özetlemektedir.